Dadadenken is een aanpak die draait om wat de kinderen zelf denken. Geen kennis reproduceren, nee, het eigen denken en creëren wordt gestimuleerd.
Dat kan met onderstaande gratis creatieve lessen.
De term Dadadenken verwijst naar de kunststroming Dadaïsme (begin 20eeeuw). Dada is wat een baby zegt. Het dadaïsme is dus een verwijzing naar het kinderlijke. Dadakunstenaars wilden kunst maken zonder regels en op een speelse manier, zoals kinderen.
BEELD&BOX van Onderwijs maak je samen bevat honderd foto’s waarmee je op allerlei manieren de creativiteit van kinderen kunt stimuleren. Geef elk kind bijvoorbeeld drie foto’s en laat hem daar een verhaal bij verzinnen of laat steeds een kind de overeenkomsten tussen plaatjes benoemen. Je vindt in dit blog diverse werkvormen met een filosofische afsluiting.
Lees meer
Heb je wel eens gehoord van Koning Roloepoe? In deze video vertel ik wat een goede manier is om inspiratie te vinden voor verhalen en personages. Klik snel op de video en veel schrijfplezier! Lees meer
Als je de tekenopdracht ‘teken een alien’ geeft, zal niet elk kind enthousiast aan de slag gang. Sommige staren eindeloos naar hun papier of teken een cliché beeld van een marsmannetje. Maar met de carousel-methode eindigt iedereen met een origineel, grappig en bijzonder buitenaards wezen. Lees meer
Behalve snoepjes kun je ook vragen in een pot stoppen. Dan heb je een vragenpot en dat is een leuk cadeau voor moederdag of vaderdag. Thuis kunnen de kinderen de pot op tafel zetten en er elke keer tijdens het avondeten een …
Lees meer
Toen mijn kinderen klein waren, haalden ze als ik aan het koken was de keukenkastjes leeg. Met de potten en pannen die ze zo verzamelden maakten ze een hoop kabaal. Daar keken ze dan supertrots en tevreden bij, maar zou het ook muziek geweest zijn? Wanneer is iets muziek? Daar kun je leuk mee experimenteren én over filosoferen in de klas. Lees meer
Vaak worden boeken door volwassenen gerecenseerd. Zij beoordelen dan met hun volwassen blik een kinderboek. Maar voor de kinderen is het natuurlijk veel interessanter wat andere kinderen van een boek vinden. Lees meer
Start de dag eens met de vraag ‘Waar is Dinges?’ en kijk zoekend rond. De kinderen zullen verbaasd rond gaan kijken. Als er inderdaad iemand mist, zullen ze misschien zeggen ‘bedoel je Karel?’ Maar die bedoel je niet. Lees meer
Verboden woorden zijn woorden waarvan ‘men’ vindt dat het niet ‘netjes’ is om ze te gebruiken. Dus vieze woorden en scheldwoorden. Maar… zou elk woord een verboden woord kunnen worden? Een experiment… Lees meer
Als je een som maakt, is hij goed of fout. Als je een woord spelt, is het goed of fout. Kinderen hebben een groot deel van de schooldag te maken met opdrachten die ze of goed of fout maken. Het is dan ook niet gek dat kinderen erg gefocust op goede en foute antwoorden. Maar als mens heb je natuurlijk ook te maken met dingen waarbij goed of fout geen (grote) rol speelt. Zoals bij het ontwerpen van een (lego)huis of het bedenken van een recept voor een taart. Het is belangrijk dat kinderen ook met deze openheid leren omgaan. Dat kan met de verwonderingskaartjes van Onderwijsmetstijl.nl. Lees meer
Kinderen kunnen moeilijk stil zitten, daar hoef je niet perse ADHD voor te hebben. Ze hebben gewoon een enorme drang om te wiebelen en friemelen. Je kunt dit proberen te onderdrukken maar je kunt het ook de ruimte geven om zo te zorgen dat ze vervolgens periodes geconcentreerd(er) aan het werk kunnen. Lees meer
Het is normaal om van mensen te houden maar als je heel erg veel van een ding zou houden, zouden we het vreemd vinden. Het zou absurdistisch zijn… maar absurdistisch is leuk! Laat dus de kinderen een liefdesbrief aan een voorwerp schrijven. Lees meer
Taal is soms best abstract. Bij sommige woorden hoort een concreet aanwijsbaar en zelfs aanraakbaar ding, maar bij heel veel woorden niet. Door deze oefening met stickerwoorden laat je kinderen dat verschil ervaren. Tegelijk prikkel je ook hun creatieve vermogen om de niet-stickerwoorden toch ergens op te plakken. Lees meer
Je zit je hele leven 24/7 met jezelf opgescheept. Dan zou het logisch zijn als je ook heel veel van jezelf houdt. Maar dat is not done. Maar waarom eigenlijk? Waarom zou je geen liefdesbrief aan jezelf mogen schrijven? Misschien is dat juist wel heel gezond. Lees meer
Soms moet je iets doen wat je eng vindt. Dat geldt natuurlijk ook voor kinderen. Voor een groep iets vertellen vinden bijvoorbeeld de meeste kinderen wel eng. Maar er is een eenvoudig trucje om je daar overheen te zetten: powerposes!
Het kinderboek ‘Kunst?’ van Ted van Lieshout mag niet ontbreken op dadadenken.nl want het gaat over dadaïst Marcel Duchamp en zijn kunstwerk ‘De fontein’ oftewel de omgekeerde toiletpot. Nog altijd verbazen mensen zich over dit kunstwerk en juist daarom is het zo geslaagd. Het zet je aan het denken over kunst. En dat kan dus ook met kinderen. Lees meer
Bewogen, blurry foto’s kunnen ook heel mooi zijn. Zeker als het gaat om snelheid of licht. Dus laat iedereen maar eens lekker zijn telefoon mee naar school nemen en een half uurtje experimenteren met bewogen foto’s. Dat doe je zo: Lees meer
‘Buiten de kaders’ denken is al heel lang in. Zo in, dat ‘binnen de kaders’ kijken ‘buiten de kaders’ kijken wordt. ‘Buiten de kaders’ kijken is zelfs zo’n cliché geworden dat als je op ‘binnen de kaders’ googelt je alsnog hits krijgt voor ‘buiten de kaders’. Alsof dat wel een typefout moest zijn en Google zo behulpzaam is om dat te corrigeren. Een extra reden om alles eens eigenwijs en strikt ‘binnen de kaders’ te gaan bekijken! Lees meer
Het vergt behoorlijk wat creativiteit om bij de combinatie van een willekeurige waaromvraag met een willekeurig omdat antwoord een logische redenering te verzinnen. Je moet dan recht praten wat krom is. Lees meer
Na een vakantie besteden de meeste leerkrachten tijd aan het gezamenlijk terugkijken op de vakantie. Doe dat deze keer eens op een andere manier. Lees meer
Elke leerkracht zou de denksleutels in zijn la moeten hebben liggen. Zo heb je altijd een creatieve denktraining bij de hand. Een voorbeeldje: Bedenk voordelen van een storm: dan waaien je stomme spullen weg! Bedenk nadelen van een potlood: je kunt de scherpe punt in je oog krijgen! Lees meer
Waarom zou je altijd tekeningen maken door te tekenen? Probeer net als illustratrice Loes Riphagen eens wat nieuws en ga tekeningen knippen. Succes verzekerd! Lees meer
Deze Kinderboekenweek ga je natuurlijk ook griezelen met de de Blauwbilgorgel uit het beroemde gedicht van Cees Buddingh. Verzin nieuwe monsters en laat de kinderen deze tekenen en hierover schrijven. Lees meer
Ik ben niet creatief! Geen kind zou dat over zichzelf mogen zeggen want het is zelden waar. Creativiteit is namelijk veel breder dan goed tekenen en knutselen. Begin dit schooljaar daarom eens met het onderuithalen van dit hardnekkige idee. Bijvoorbeeld door het boek ‘De stip’ voor te lezen en daarmee aan de slag te gaan. Lees meer
Als je kinderen zelfstandig een spel laat bedenken wordt hun creativiteit gestimuleerd. Kinderen hebben er ook veel lol in. Leuke opdracht dus, maar nog interessanter aan deze opdracht is dat de kinderen al spelende een mini politiek systeem opzetten. In het ene groepje wordt over de spelregels uitgebreid vergaderd, in het andere groepje staat een dominante leider op en in weer een ander groepje gaat het spontaan en vanzelf. Deze observaties zijn prachtig discussiemateriaal en levert een mooi lesje burgerschapsvorming op. Lees meer
Slordige knutselwerkjes, onafgeschreven verhalen, niet verbeterde gedichten… Veel creatief werk verdwijnt verkreukeld in een schooltas en vervolgens in de papierbak. Creativiteit, het lijkt soms wel een inferieur stukje school. Zonde. Lees meer
Een vlek wordt vaak als een probleem gezien, maar als je anders kijkt, zie je misschien wel kunst. Laat kinderen daarom eens kliederen met koffie. Voor je het weet heb je een prachtige koffievlekken kunstexpositie. Lees meer
“Dit is een tekening van een jongen want die tekenen in perspectief.” De tekening was van Noor. Een meisje dus. Raden of een tekening van een jongen of een meisje is, is een leuke test om gendervooroordelen boven water te krijgen. Lees meer
Bij kringgesprekken gelden allerlei regels. Voor kinderen is het niet altijd duidelijk waarom. Met deze drama-oefening wordt dat snel duidelijk! Iedereen krijgt een doe-opdracht over hoe hij zich moet gedragen tijdens een kringgesprek. Waarschuwing: dit wordt chaos. Maar wel leuke chaos, voor een keertje dan. Lees meer
Deze oefening is gebaseerd op een bekende mindfulness oefening met een rozijn. Bij deze oefening wordt een rozijn zo opgegeten dat alle zintuigen bewust mee doen. Bewust eten hoeft niet perse met een rozijn maar kan natuurlijk ook met de meegebrachte lunch of snack. Lees meer
In het boek Spelen met prentenboeken vind je 22 prentenboeken waarbij allerlei spelletjes en activiteiten zijn bedacht. Zo kun je een schooljaar lang steeds twee weken met één prentenboek werken zonder zelf activiteiten te hoeven bedenken. Lees meer
In je eentje gelijk hebben is lekker makkelijk. Het samen eens worden is een stuk lastiger. Dat moeten kinderen nog leren. Daar kun je dit evenwichtsspel voor gebruiken. Start met de opdracht om in groepjes tien foto’s te categoriseren als mooi of lelijk. De kans is groot dat dit bepaald wordt volgens het recht van de sterkste oftewel wie het hardste schreeuwt heeft gelijk.
Lees meer
Het eerste wat je van een boek ziet, is de kaft en de titel. Je moet dus zorgen dat je hiermee de potentiële lezer verleidt om het boek op te pakken. Maar in hoeverre lukt schrijvers dat? Laat de kinderen daar eens over jureren en misschien wakker je zo ook nieuwsgierigheid naar de boeken aan. Op een school in Delfzijl werden in ieder geval aan het eind van les heel veel boeken van de stapel gegraaid. Lees meer
Schijnt de zon? Stuur je klas dan naar buiten om te zoeken naar kunst. Kunnen ze een schaduw vinden waar ze een kunstwerkje van kunnen maken? Ze mogen hierbij gebruik maken van papier, stiften en stoepkruit (of Photoshop of de gratis equivalent Gimp). Lees meer
Hoor je ook wel eens kinderen roepen: “Deze is mislukt!” en dan boos hun tekenpapier verfrommelen. Of zie je ook vaak kinderen eindeloos naar hun papier staren? Geef dan eens de tekenopdracht: maak een lelijke tekening. De eerste keer dat ik deed …
Lees meer
Van ogenschijnlijk saaie foto’s kun je ontzettend grappige kunstwerkjes maken. Dat bewijst Tineke Meirink met haar stop:watch project. Een hamer of een katrol kan een grappig mannetje of een aap worden. Gewoon door stil te staan bij dingen (stop), goed te kijken (watch) en vervolgens je creativiteit te gebruiken. Laat kinderen dat ook eens doen! Lees meer
Met het prentenboek ‘Is het een appel?’ kun je met kinderen heerlijk gaan fantaseren en filosoferen. Het is haast onmogelijk om er geen creatief kunstwerk uit voort te laten komen. Lees meer
Gedichten hebben bij kinderen nog al eens een saai imago. Maar als je met de klas van de gedichten swingende raps maakt, wordt dat snel anders. Heel geschikt daarvoor zijn de gedichten uit de bundel ‘Mijn zusje achter het behang’ van Bette Westera waarin allerlei gedichten staan over bijzondere en vreemde familieleden. Lees meer
De opdracht was: teken iets wat ontelbaar is. Kinderen denken hierdoor al tekenend na over de dingen om hen heen. Ze komen op originele redenaties maar stuiten ook op een heleboel vragen. Zo raak je tijdens het tekenen aan het denken.
Hoe leer je kinderen hoe je een goed verhaal schrijft? Heel simpel, door het boek ‘Hoe ik per ongeluk een boek schreef’ van Annet Huizing voor te lezen. Het verhaal is grappig en vlot geschreven en leest daardoor lekker voor. Het verhaal is bovendien boeiend en tussendoor krijg je schrijftips. Deze tips zijn op zo’n natuurlijke manier door het verhaal gevlochten dat het totaal niet op schrijflesjes lijkt. Lees meer
Creatief schrijven is niet alleen leuk, maar ook leerzaam want tijdens het schrijven ben je volop bezig met taal. Je past de regels toe die je hebt geleerd. Behalve de taalontwikkeling stimuleer je door te schrijven ook de verbeeldingskracht en doe je aan leesbevordering doordat het kind in de schoenen van de schrijver gaat staan. Het kind kan door te schrijven ook een nieuw talent bij zichzelf ontdekken (‘He, ik ben niet goed in taal maar wel in verhalen bedenken!’) en zijn eigenheid en eigen ideeën uiten. Ook waardevol is dat het kind leert reflecteren op zijn eigen werk doordat de leerkracht zijn werk kritisch leest en dus serieus neemt. Hoewel … daar gaat soms wat mis. Lees meer
Het woordenboekspel is goed voor de woordenschatontwikkeling én voor de creativiteit. Je hebt er alleen een junior woordenboek voor nodig. Kopieer een stuk of vijftien willekeurige bladzijden. Verdeel de klas in groepjes van twee of drie kinderen. Geef elk groepje een bladzijde uit het boek. Op deze bladzijde zoeken deze kinderen een voor hen onbekend woord op. Ze schrijven het woord en de betekenis op een kladblaadje. Vervolgens verzinnen ze nog twee nep betekenissen. Als iedereen klaar is, mag de rest van de klas raden welke betekenis de juiste is. Een voorbeeldje… Lees meer
Nee, het zal in alle opzichten tegenvallen.
Ja, dit is het moment.
Nee, het zal je ongelukkig maken.
Ja, het zal je genezen.
De ja-maar dilemmakaarten lossen elk dilemma op een grappige manier op. Zo wordt leren wat dilemma’s is een stuk leuker. Lees meer
Een raadgedicht is een gedicht waarin één woord ontbreekt. Dit woord is afgedekt en alleen de dichter kent het woord. Het is de bedoeling dat kinderen gaan raden wat het woord moet zijn. Leesbevordering Ineens is het nu voor het kind belangrijk waar …
Lees meer
Bij een taal- of rekenopdracht moet een kind natuurlijk doen wat er van hem gevraagd wordt, anders is het fout. Voor een creatieve opdracht geldt dat niet. Sterker nog, de eigenwijst uitgevoerde opdrachten zijn vaak het verrassendst. De kunstenaar Bob en Roberta Smith …
Lees meer
Het boek ‘Denk als een kunstenaar’ maakt korte metten met het idee van de goddelijke inspiratie. Creativiteit is niet totaal ongrijpbaar maar een combinatie van eigenschappen die aan te leren zijn. Het gaat om negen eigenschappen die je bij veel kunstenaars terugziet. Will Compertz …
Lees meer
Een jongen maakt een kat van tangram. Daarna besluit hij een vriendje voor de kat te maken. Maar dat loopt anders dan verwacht. De kat raakt in de problemen. Om de kat te redden moet de jongen wel heel creatief denken. Gelukkig …
Lees meer
De Groningse kunstenares Maria Koijck maakte in de zomer van 2010 een drie meter hoge zwaan van 25.000 petflessen. Koijck wilde hierdoor mensen laten beseffen dat veel vervuiling veroorzaakt wordt door weggegooide petflessen. Koijck maakte een geraamte van kippengaas en vulde deze met …
Lees meer
In dit filmpje wordt gesteld dat gamen veel beter is voor kinderen dan lezen. Een interessante gedachte, haaks op de gangbare gedachte dat gamen slecht en lezen goed is. Praat er eens over met je klas, kinderen, leerkrachtenteam of andere ouders. Stel …
Lees meer
Schrijven is kijken met je ogen dicht, zei Remco Campert ooit. Net zo goed kun je zeggen dat lezen kijken met je ogen dicht is. Een goed geschreven boek komt tot leven in het hoofd van de lezer. Zo niet, dan wordt …
Lees meer
Dichter Ted van Lieshout bedacht het concept beeldsonnetten. Een sonnet bestaat uit veertien regels die zijn opgedeeld in vier stukjes, strofen genaamd. De eerste en de tweede strofe tellen vier regels, de derde en vierde drie. Een sonnet moet rijmen, bijvoorbeeld door …
Lees meer
Lezen? Dat leren ze toch op school? Inderdaad, technisch lezen, dat leren ze. Maar dat lezen leuk is, leer je vooral thuis. Net zoals je je kind thuis stimuleert om gezond en gevarieerd te eten. Lees meer
Kinderboeken zijn een hulpmiddel om kinderen te leren lezen, maar het heeft daarnaast nog meer functies. Van ontspanning tot het opdoen van levenservaring en wijsheid. Lees meer